U heeft het misschien al gemerkt. Er verschijnen geen posts van onze getuigen meer. Nu het einde van Oorlogsdagboek Leuven nadert, nemen we stilaan afscheid van de mensen die ons doorheen deze moeilijke eerste oorlogsmaanden hebben geloodst. Vandaag zwaaien we Hervé de Gruben uit, student en brancardier in het Sint-Thomashospitaal. In het hospitaal wordt het tegen eind 1914 alsmaar rustiger. Sinds de oorlog zich midden oktober 1914 naar de Westhoek verplaatst, zijn de medische posten in Leuven niet meer zo nodig. De gewonden zijn genezen of naar Duitse gevangenenkampen overgeplaatst. de Gruben neemt de tijd om zijn ervaringen neer te schrijven en met het manuscript naar een Franse uitgeverij te trekken.
Hoe hij in Frankrijk terecht is gekomen, weten we niet precies. Maar net als zovele andere jonge mannen heeft hij waarschijnlijk een mensensmokkelroute gevolgd: vanuit bezet gebied is hij vermoedelijk met de hulp van mensensmokkelaars via het neutrale Nederland naar Groot-Brittannië overgestoken en van daaruit naar Frankrijk. Feit is dat hij zich bij het Belgische leger heeft aangesloten, zoals blijkt uit de vermeldingen op zijn einddiploma van de universiteit Leuven. Pas in 1919 heeft hij zijn rechtenstudies kunnen verderzetten. Nadien heeft hij carrière gemaakt in de administratie buitenlandse zaken en de diplomatieke wereld. de Gruben bekroonde zijn loopbaan met een ambassadeurpost in … Duitsland!
En hoe is het Albert Fuglister vergaan? Ook hij is uit Leuven vertrokken. Tot februari 1915 is hij als een burgerjournalist avant la lettre getuigenverklaringen over de wreedheden in Leuven blijven optekenen, maar dan is hij naar het vrije Zwitserland teruggekeerd. Zijn getuigenverklaringen en illegaal genomen foto’s heeft hij per trein, samen met de rest van zijn inboedel, over de grens gesmokkeld. Het diende als materiaal voor zijn honderden lezingen over Leuven in het buitenland, tot hij last kreeg met de censuur. Nadat Fuglister in het Zwitserse kanton Bern in mei 1915 een spreekverbod kreeg opgelegd –naar eigen zeggen onder druk van de Duitse diplomatie- week hij naar Frankrijk uit en zette hij daar zijn reeks lezingen verder. In Frankrijk publiceerde hij zijn boek Louvain. Ville Martyre (1916). Na de oorlog is Fuglister opnieuw naar België gekomen en is er als journalist actief gebleven.
De Gruben als ambassadeur in Duitsland (foto Cegesoma)
Uit de inschrijvingsregisters van de KU Leuven. De Gruben was nog maar net 20 jaar, toen de oorlog uitbrak. Pas vier jaar later kon hij zijn studies hervatten (foto universiteitsarchief KU Leuven)
Fuglister, Louvain, Ville martyre, 1916 (foto Stadsarchief Leuven)
